تصور کن یک لباس خیلی شیک میخری که ظاهر فوقالعادهای داره، اما وقتی میپوشیش، پارچهاش زبر و آزاردهندهست. نتیجه؟ دیگه هیچوقت اون لباس رو نمیپوشی! طراحی سایت هم دقیقا همینه.
اگر ظاهر سایت جذاب باشه ولی کاربر نتونه راحت ازش استفاده کنه، خیلی سریع سایت رو ترک میکنه. اینجاست که تجربه کاربری (User Experience یا UX) وارد عمل میشه.
تجربه کاربری (UX) دقیقا چیست؟
تجربه کاربری یعنی حس و ذهنیتی که یک کاربر بعد از استفاده از سایت یا اپلیکیشن تو ذهنش میسازه.
وقتی کاربر بدون دردسر بتونه محصولی رو پیدا کنه و خریدش رو کامل کنه، یعنی سایت UX خوبی داره. اما اگر دکمه “افزودن به سبد خرید” رو چند دقیقه بگرده و پیدا نکنه، یعنی تجربه کاربری افتضاحه.
تفاوت تجربه کاربری با تجربه مشتری (CX)
خیلیها UX رو با تجربه مشتری (CX) اشتباه میگیرن. UX فقط مربوط به تعامل کاربر با سایت یا اپلیکیشن میشه، اما CX کل تجربه مشتری با برند رو شامل میشه (از پشتیبانی تا تحویل محصول).
چرا UX در طراحی سایت اهمیت دارد؟
نقش UX در جذب و نگهداشت کاربر
یک سایت با UX عالی مثل یک فروشنده خوشبرخورد عمل میکنه. کاربر حس میکنه همه چیز دم دستشه و نیازهاش سریع برطرف میشه.
تاثیر مستقیم تجربه کاربری بر نرخ تبدیل و فروش
اگر فرآیند خرید در سایت راحت و سریع باشه، کاربر بدون استرس خرید میکنه. اما اگر پیچیده باشه، حتی بهترین تخفیفها هم نمیتونه مشتری رو نگه داره.
تجربه کاربری (UX) در مقابل رابط کاربری (UI)
فرق UX و UI به زبان ساده
- UX: مثل معماری یک خونهست که مشخص میکنه اتاقها کجا باشن.
- UI: مثل دکوراسیون داخلی خونهست که رنگ و ظاهر رو مشخص میکنه.
چرا هر دو مکمل هم هستند؟
حتی اگر خونهات بهترین طراحی داخلی رو داشته باشه ولی پلانش افتضاح باشه، نمیتونی راحت زندگی کنی. در طراحی سایت هم همینطوره.
ما در مقالهای جداگانه توی سایت کدارکس، به تفاوتهای UI و UX پرداختیم. پیشنهاد میکنم حتما اون رو هم بخونی.
اجزای اصلی تجربه کاربری در طراحی سایت
طراحی تعاملی (Interaction Design)
وقتی وارد یک سایت میشوید، اولین چیزی که اهمیت دارد این است که احساس کنید به راحتی میتوانید با آن ارتباط برقرار کنید. طراحی تعاملی دقیقاً همین نقش را بازی میکند. مثلا وقتی یک آیکون تماس یا دکمه چت آنلاین در جای مناسب قرار گرفته باشد، کاربر حس میکند سریع و بدون دردسر میتواند با مجموعه ارتباط بگیرد. هرچه این ارتباط سادهتر و طبیعیتر باشد، تجربه کاربری روانتری شکل میگیرد.
طراحی رابط کاربری (UI) و ارتباطش با UX
ظاهر زیبا به تنهایی کافی نیست؛ درست مثل یک گوشی لوکس که بدون سیستمعامل فقط یک وسیله تزئینی است. طراحی رابط کاربری یا همان UI مکمل UX است. اگر ظاهر جذاب سایت به درستی با تجربه کاربری هماهنگ شود، کاربر نه تنها مسیر درست را راحتتر پیدا میکند، بلکه از بودن در سایت هم لذت میبرد. در واقع UI مثل ویترین مغازه است و UX مثل چیدمان داخل آن که باعث میشود مشتری راحت خرید کند.
دسترسپذیری (Accessibility) برای همه کاربران
یک تجربه کاربری حرفهای فقط برای کاربران عادی طراحی نمیشود، بلکه همه افراد باید بتوانند بدون محدودیت از سایت استفاده کنند. تصور کنید کاربری که مشکلات بینایی دارد یا فردی که به دلیل محدودیت حرکتی نمیتواند از ماوس استفاده کند. اگر سایت طوری طراحی شده باشد که این افراد هم به راحتی به محتوا و خدمات دسترسی داشته باشند، یعنی اصول دسترسپذیری رعایت شده و UX در سطح بالایی قرار دارد.
کاربردپذیری (Usability) و راحتی استفاده
یک سایت خوب باید ساده و بیدردسر باشد. یعنی دکمهها واضح باشند، فرمها کوتاه و کاربردی طراحی شوند و محتوا بهگونهای باشد که کاربر سریع به هدفش برسد. این همان چیزی است که در پروژههای کدارکس همیشه مد نظر قرار میگیرد. ما باور داریم اگر کاربر برای انجام یک کار ساده مجبور شود بارها کلیک کند یا گیج شود، تجربه کاربری ضربه میخورد.
معماری اطلاعات (Information Architecture)
هیچکس دوست ندارد در یک سایت سردرگم شود. معماری اطلاعات یعنی اطلاعات و بخشهای مختلف سایت با نظم و دستهبندی درست ارائه شوند. وقتی کاربر بتواند بدون فکر زیاد مسیر خود را پیدا کند و دقیقا همان چیزی را ببیند که دنبالش است، یعنی معماری اطلاعات بهدرستی طراحی شده. اگر این بخش نادیده گرفته شود، حتی زیباترین طراحیها هم نمیتوانند کاربر را راضی نگه دارند.
مراحل طراحی UX در یک پروژه وبسایت
- تعیین استراتژی و اهداف پروژه
بدون هدفگذاری، طراحی UX مثل رانندگی بدون مقصد میشه. - تحقیق درباره کاربران و نیازهای آنها
شناخت مخاطب کلید موفقیته. مثلا در یکی از پروژههای کدارکس، با تحلیل رفتار کاربران فهمیدیم بیشترشون از موبایل استفاده میکنن، پس طراحی رو Mobile First انجام دادیم. - ایدهپردازی و وایرفریم اولیه
نقشه راه طراحی با وایرفریم شروع میشه. - طراحی پروتوتایپ و تست کاربری
قبل از اجرا، نمونه اولیه ساخته میشه و با کاربر واقعی تست میشه. - اصلاح و ارائه نسخه نهایی
بعد از رفع مشکلات، طرح نهایی تحویل داده میشه.
ابزارهای محبوب برای طراحی تجربه کاربری
- Figma: پرطرفدارترین ابزار طراحی آنلاین.
- Adobe XD: مناسب برای پروتوتایپ حرفهای.
- Maze: برای تست و آنالیز رفتار کاربران.
- InVision و Webflow: برای طراحی و توسعه سریع وبسایتها.
تاثیر تجربه کاربری بر سئو و رتبه سایت در گوگل
افزایش زمان حضور کاربر در سایت
وقتی سایت جذاب و کاربردی باشه، کاربر بیشتر وقت میذاره و گوگل اینو میفهمه.
کاهش نرخ پرش (Bounce Rate)
سایتهای با UX ضعیف خیلی سریع کاربر رو از دست میدن.
بهبود نرخ کلیک (CTR) و تعامل کاربران
UX خوب یعنی دکمههای واضح، متنهای جذاب و مسیر کاربری روان، در نتیجه، همه اینها به افزایش CTR کمک میکنه.
نمونههای واقعی از طراحی UX در پروژههای کدارکس
- فروشگاه اینترنتی: فرآیند خرید رو ساده کردیم تا کاربر توی کمتر از ۵ کلیک خریدشو کامل کنه.
- وبسایت شرکتی: معماری اطلاعات رو بازطراحی کردیم تا مخاطب سریع خدمات رو پیدا کنه.
- اپلیکیشن موبایل: با طراحی روان، نرخ نصب و استفاده مداوم کاربران دو برابر شد.
کلام آخر
تجربه کاربری یعنی حسی که کاربر بعد از استفاده از سایت تو ذهنش میسازه. اگر این حس مثبت باشه، سایت برندهست؛ اگر نه، کاربر برای همیشه خداحافظی میکنه.
آیا مقاله مفید بود؟ به ما امتیاز دهید.
دیدگاه شما
دیدگاه خود را درباره این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.